W Peru niejednokrotnie okazuje się, że znajomość hiszpańskiego (a szczególnie castellano, czyli klasycznego hiszpańskiego z Hiszpanii) nie jest wystarczająca do zrozumienia kontekstu wypowiedzi. Jak w całej Ameryce Południowej używa się tu wielu latynoskich odpowiedników. I tak np. ordenador (komputer) to computadora, gafas (okulary) to lentes, conducir (prowadzić samochód) to manejar, a patatas (ziemniaki) to papas. Nie ma też formy vosotros/as (czyli „wy”). Do wszystkich, i do znajomych i do nieznajomych, zwracamy się per Ustedes (hiszp. Państwo), używając odmiany typowej dla 3. osoby liczby mnogiej.

Poza tym, jest oczywiście cała gama słówek typowych jedynie dla Peru, których nawet inni mieszkańcy tego kontynentu nie rozumieją, bądź wyrazów latynoskich, ale występujących tu w innym znaczeniu. Peruwiańczycy, zwłaszcza ci młodsi, używają też bardzo dużo slangu (zwanego jerga), niejednokrotnie tworząc zupełnie nowe słówka i wyrażenia. Słownik z wszystkimi tymi wyrazami byłby z całą pewnością bardzo obszerny. Poniżej spisałam jedynie te, które faktycznie są w częstym użyciu i które mogą ułatwić zrozumienie wielu wypowiedzi:

• A pata – na pieszo
• Bacán – fajnie, super, fajny/a
• Bamba, bambeado/a – podróbki, podrobione (np. ciuchy)
• Bravazo/a – bardzo dobry/a, świetny/a (np. impreza)
• Brichero/a – określa się w ten sposób miejscowego podrywającego zagraniczne turystki, potencjalnie w celu wyjazdu z kraju (od angielskiego słowa bridge ;))
• Brócoli/cabro – homoseksualista
• Carro – to akurat nie jest lokalne słówko, ale warto wiedzieć, że w Peru może oznaczać praktycznie każdy pojazd. Gdy ktoś nam mówi, ze przyjechał carro, może odnosić się to zarówno do autobusu, jak i do samochodu czy taksówki 🙂
• Causa – 1. danie tutejszej kuchni (rodzaj przystawki z ziemniaków i farszu); 2. przyjaciel
• Chamba – praca, robota
• Chancha – zrzuta (najczęściej na alkohol ;))
• Chaposo/a – czerwony/a na twarzy 🙂
• Chaufa – 1. danie kuchni chińsko-peruwiańskiej (mieszanka ryżu, kurczaka i warzyw); 2. na razie, pa, papa (poprzez analogię, zamiast standardowego ciao, chau)
• Chela – piwo
• Chévere – fajnie, super, świetnie (to słówko jest akurat typowe dla wielu krajów latynoskich)
• Chibolo – młoda osoba, dziecko
• Chifa – określenie zarówno niezwykle popularnej tu kuchni chińsko-peruwiańskiej, jak i knajpy serwującej ten rodzaj jedzenia
• Choro – złodziej
• Churro – atrakcyjny facet, „ciacho”
• Costilla – dziewczyna, partnerka (costilla znaczy dosłownie żebro, słówko odnosi się zatem ponoć do historii biblijnej i stworzenia kobiety z żebra Adama ;))
• Ficho/a – luksusowy/a, wyższej klasy (np. restauracja)
• Flaco/a – chłopak/dziewczyna, partner/ka (odpowiednik enamorado/a; hiszpańskiego słowa novio/a używa się tu natomiast głównie w znaczeniu narzeczony/a)
• Fresh – dobrze, fajnie, spokojnie (np. spędzać czas)
• Helena – zimny, zmrożony (np. napój; inaczej helado/a)
• Jato – dom, chata
• Jatear – spać
• Jerma – dziewczyna (w znaczeniu „moja dziewczyna”)
• Linea 11 – spacerem, na pieszo (linia autobusowa, która nie istnieje, więc gdy od kogoś usłyszymy to sformułowanie, znaczy, ze musimy iść pieszo :))
• Lisuras – przekleństwa
• Luca – żargonowe określenie tutejszego waluty, czyli 1 Peruwiański Sol
• Mamacita – atrakcyjna dziewczyna
• Palta – 1. awokado (hiszpański odpowiednik aguacate nie jest tu w użyciu); 2. wstyd/zawstydzenie (“¡Qué palta!”)
• Paja – fajny, fajnie, super (synonim chévere i bacán)
• Pata – kumpel/a, przyjaciel
• Picado/a – podpity/a
• Piraña – kieszonkowiec
• Pituco – dobrze sytuowana osoba, snob
• Pucha – o nie!, kurde (sposób na uniknięcie pewnego bardziej wulgarnego hiszpańskiego słowa ;))
• Roche – wstyd
• Sencillo – drobne pieniądze
• Tono – impreza (alternatywne słowo dla wyrazu fiesta)
• Trago – alkohol (jakikolwiek)
• Ya – po hiszpańsku znaczy po prostu już, ale w Peru jest jednym z najczęściej używanych słówek i może znaczyć praktycznie wszystko, zależnie od tego, w jaki sposób jest wypowiedziane i z jaką intonacją, np. tak, ok, rozumiem, być może 😉
• Yapa – ekstra, więcej, dokładka (np. w knajpie, gdy chcemy poprosić o więcej frytek/napoju itp.)