Peru to jeden z ciekawszych krajów świata. Inkaskie i preinkaskie ruiny, ośnieżone szczyty Andów, egzotyczne plaże, dżungla, ciekawa kuchnia – każdy znajdzie tu coś dla siebie. Jest to też kraj, po którym można stosunkowo bezproblemowo podróżować. Żeby było jednak jeszcze łatwiej i przyjemniej, a przede wszystkim bezpieczniej, warto o paru rzeczach wiedzieć.

Formalności/Zasady COVID

Przy pobycie do 90 dni obywateli Polski nie obowiązuje wiza. Przy przekroczeniu maksymalnego czasu pobytu, przy wyjeździe będziemy musieli zapłacić ok. 1 USD za każdy dodatkowy dzień.

By wjechać do kraju konieczny jest certyfikat potwierdzający szczepienie COVID albo test PCR wykonany w przeciągu ostatnich 48 godzin. Musimy wypełnić też deklarację na stronie https://djsaludviajero.minsa.gob.pe/dj-salud/ i mieć ją wydrukowaną albo zapisaną w telefonie.

By wejść do wielu miejsc (jak muzea, centra handlowe) trzeba mieć albo dwie maseczki, albo jedną typu KN95. W teorii mogą też pytać nas o certyfikat COVID (albo potwierdzenie testu), ale w praktyce w przypadku obcokrajowców zdarza się to bardzo rzadko, a do tego nikt nie patrzy zbyt dokładnie na to co się pokazuje ;).

Szczepienia

O covid powyżej. Brak jest innych szczepień obowiązkowych. Zalecane są natomiast te na: WZW A i B, dur brzuszny, BTP (błonnica, tężec, polio) i żółtą febrę (choć tak naprawdę wiele zależy od regionu, w który się udajemy). Przy wyjeździe do dżungli warto pomyśleć o profilaktyce antymalarycznej.

Waluta

1 Sol = 1,20 PLN [stan na dzień 13.05.2022]. Najlepiej przywieźć ze sobą dolary (kurs dolara jest korzystniejszy niż kurs euro; banknoty powinny być stosunkowo nowe – te z „dużymi głowami” i niezbyt pogięte, niepoprzerywane itd.!), które wymienimy w kantorach i bankach w większości miast. W Limie najlepiej wymieniać pieniądze w oferujących korzystny kurs kantorach na centralnie położonym Plaza San Martin. Należy unikać wymiany pieniędzy u przypadkowych osób na ulicy, gdyż możemy dostać w ten sposób fałszywe banknoty, a i kurs, który oferują wcale nie jest konkurencyjny w stosunku do wielu z kantorów.

Zawsze dobrze obejrzyjmy pieniądze, które dostaniemy, czy nie są np. przerwane w którymś miejscu, gdyż w wielu sklepach mogą później nie chcieć ich przyjąć.

Problemem w Peru są też fałszywe „piątki” – monety o wartości 5 soli. Należy dokładnie obejrzeć, czy moneta ma taki sam kolor jak inne monety, które posiadamy i czy jej środkowa, złota część nie jest przekrzywiona w stosunku do srebrnej części monety.

W większych czy bardziej turystycznych miastach często możemy płacić kartą, m.in. w supermarketach, firmach autobusowych, restauracjach czy lepszych kawiarniach. W niektórych sklepach mogą jednak chcieć doliczyć sobie dodatkową prowizję za taką płatność (co więcej w sklepach z pamiątkami przy płatności gotówką możemy dużo więcej wynegocjować!). W większości miast bez problemu znajdziemy też bankomaty (wyjątkiem są małe, nieturystyczne miejscowości).

Kiedy jechać

Wiele zależy od tego, jakie są nasze plany na wyjazd. Jeśli zamierzamy chodzić po górach (region sierra), najlepsza jest pora sucha, czyli od maja do września. Jest to też najlepszy okres na odwiedzenie położonego w górach Machu Picchu. W pozostałych miesiącach pogoda jest mniej stabilna, zachmurzenie może być spore, a od grudnia do marca część dróg w górskich obszarach (sierra) oraz w dżungli (selva) może być wręcz nieprzejezdna.

Jeśli natomiast nastawiamy się na odpoczynek na plaży, to właśnie nasza zima (od grudnia do marca) jest najbardziej upalnym okresem na peruwiańskim wybrzeżu (costa). W pozostałych miesiącach woda w oceanie może być dość chłodna.

Gdzie spać

Poza najbardziej gorącymi okresami (karnawał w Cajamarce, Nowy Rok), nie ma konieczności rezerwować nic wcześniej. Zwykle lepszą cenę osiągniemy negocjując i porównując ceny na miejscu niż rezerwując przez Internet. Warto wiedzieć, że często w lokalnych, rodzinnych hotelach/pensjonatach (których raczej przez internet nie znajdziemy, a jedynie szukając na miejscu) możemy za własny pokój zapłacić mniej niż za łóżko w wieloosobowej sali w gringo-hostelu. Ceny za nocleg zaczynają się nawet od ok. 15-20 soli za osobę. W najbardziej turystycznych miejscach (jak Mancora, Cuzco) powinniśmy liczyć się jednak z nieco wyższymi cenami (szczególnie jeśli chcemy też mieć sensowne warunki ;)).

Couchsurfing działa w Peru bardzo dobrze, w większości miast warto więc spróbować szukania noclegów u miejscowych przez ten portal.

Więcej o miejscach noclegowych w Ameryce Południowej przeczytacie w oddzielnym poście.

Gdzie i co jeść

Jedzenie to dość ważny aspekt podróży po Peru. Kuchnia jest zróżnicowana, a potrawy różnią się w zależności od regionu. Na wybrzeżu najlepiej zajadać się rybami i owocami morza. W górach dobre są różne rodzaje mięs, warto też spróbować świnki morskiej. W dżungli smaczne są ryby rzeczne, a każdemu daniu obowiązkowo towarzyszyć będą banany warzywne (platanos). Za każdym razem jednak obowiązkowym dodatkiem będzie królujący na talerzu ryż! O poszczególnych potrawach przeczytacie tu.

Najlepszym pomysłem na obiad są zestawy lunchowe, zwane tu „menu” („economico” lub „ejecutivo”). Zawierają one przystawkę, główne danie, napój, a czasem też deser. Ceny za „menu” zaczynają się już od 6 soli. Standardowa cena to ok. 10 soli za spory i smaczny posiłek. Warto zamawiać „menu” w knajpkach, w których jadają miejscowi, a nie w typowo turystycznych restauracjach, które nie dość, że są znacznie droższe, to często wcale nie są lepsze. Smaczne jedzenie możemy też znaleźć na lokalnych targach („mercados”). Na mercados warto również zaopatrywać się w owoce, warzywa oraz lokalne słodycze. Pieczywo oraz ciasta warto kupować w piekarniach (panaderias). W supermarketach ceny są zwykle nieco wyższe.

Natomiast o peruwiańskich napojach przeczytacie tu.

Kilka polecanych miejsc na jedzenie w najpopularniejszych miastach:

• Lima: mnóstwo tanich, localsowych knajpek z menu del dia na Calle Jirón Moquegua w centrum; natomiast niedaleko dzielnicy Miraflores polecam okolice Mercado de Surquillo
• Arequipa: Xarzamora – lokalna, przyjemna restauracyjka ze sporym wyborem smacznych i tanich zestawów dnia
• Cuzco – tu najbardziej polecam lokalny targ San Pedro (pyszne ceviche z pstrąga!)

Jak się przemieszczać

• Najlepiej przemieszczać się autobusami. Peruwiańskie autobusy należą do najlepszych, jakimi jeździłam w życiu. Standardem są rozkładane fotele, WC, klimatyzacja, a nawet posiłki na pokładzie. Najbardziej popularną wśród zagranicznych turystów jest firma Cruz del Sur, będąca jednocześnie też najdroższą opcją. Podobny (czyli także bardzo dobry) standard, ale przy korzystniejszych cenach oferują: Civa, Tepsa, Oltursa, Movilbus, Linea, Palomino, ITTSA, GH Bus.
• Rozkłady najlepszych firm wraz z cenami możemy sprawdzć na stronie http://www.redbus.pe, przez którą możemy też bilety kupić. Często kupując z wyprzedzeniem możemy trafić na promocje i nawet bilety najlepszych firm można nabyć w znacznie niższej cenie.
• Poza wymienionymi oczywiście istnieje też sporo innych, znacznie gorszych firm autobusowych. Ze względu na duże odległości i słabą jakość dróg w części kraju, podróżowanie nimi może być nie tylko mniej komfortowe, ale i mniej bezpieczne. O rozkłady i ceny powinniśmy w tym przypadku dowiadywać się bezpośrednio na dworcach (problemem jednak jest to, że w wielu miastach nie ma jednego centralnego dworca autobusowego, a każda firma ma swój dworzec).

• W regionie amazońskim (selva) sieć dróg jest bardzo słabo rozwinięta i często jedynym rozwiązaniem jest przemieszczanie się statkami i łódkami. Główne miasto peruwiańskiej Amazonii – Iquitos jest największym na świecie miastem pozbawionym dojazdu drogą lądową. Jedyną opcją jest statek czy samolot.
• Jeśli chodzi o podróże samolotem stosunkowo tanie przeloty oferuje Star Peru, LATAM i Sky Airline. Kupując z dużym wyprzedzeniem i od razu w dwie strony możemy trafić na korzystne promocje – planując więc długą trasę warto rozważyć również podróż samolotem.

Bezpieczeństwo

• Podobnie jak w wielu innych latynoskich krajach podstawowym niebezpieczeństwem są kradzieże kieszonkowe, zwłaszcza w zatłoczonych miejscach i autobusach.
• W przypadku autobusów międzymiastowych warto korzystać z lepszych firm, żeby ograniczyć możliwość kradzieży bagażu. Owe lepsze firmy zawsze oznaczają bagaże i zwykle nie zatrzymują się po drodze, co ogranicza ryzyko kradzieży z luku bagażowego. Jeśli chodzi natomiast o bagaż podręczny, wszystko, co wartościowe zawsze (bez względu na rodzaj autobusu, którym podróżujemy) powinniśmy trzymać przy sobie (a nie na górnych półkach).
• Szczególnie uważać powinniśmy łapiąc taksówkę z ulicy, gdyż wyjątkiem nie są napady w pseudo-taksówkach. Miejscowi polecają zamawianie bezpiecznych taksówek korzystając z aplikacji mobilnej Easy Taxi.
• Zdarzają się też (choć nie są nagminne) napady rabunkowe na turystów na ulicach, lepiej więc ograniczyć samotne spacerowanie po zachodzie słońca. Korzystając natomiast z autobusów miejskich po zmroku, wsiadajmy tylko do tych, które nie są puste. Zawsze warto też korzystać z rad miejscowych odnośnie miejsc, do których możemy albo nie powinniśmy pójść.

Ogólnie jednak w Peru, zwłaszcza w porównaniu z taką np. Brazylią, czułam się dość bezpiecznie. Nie należy więc popadać w paranoję ;).

Więcej o latynoskim bezpieczeństwie tu.

O czym pamiętać

• Mimo że Peruwiańczycy to zwykle przyjaźni i pomocni ludzie, jak to we wszystkich regionach turystycznych warto stosować zasadę ograniczonego zaufania, samemu sprawdzając wszystkie możliwe opcje. Zdarza się bowiem, że naiwnego turystę ktoś gdzieś będzie chciał oszukać, namawiając do wykupienia wycieczki w swoim biurze podróży (jako ponoć jedynym dostępnym w mieście) czy do rezerwacji noclegu w konkretnych hostelu (jako ponoć najtańszym w regionie). Czasem jednak nieprawdziwe informacje nie wynikają ze złej woli miejscowych, a z typowej latynoskiej mentalności, która nakazuje miejscowym przytaknięcie na nasze pytanie, zamiast przyznania się, że czegoś nie wiedzą (typowe zwłaszcza przy pytaniu o drogę do jakiegoś miejsca).
• Szczególnie uważać na potencjalne oszustwa powinniśmy w regionach przygranicznych, gdzie sporo osób może chcieć nam sprzedać swoje usługi „bezpiecznego przewiezienia nas przez granicę” (o przypadkach granicznych więcej tu).
• Negocjujmy, negocjujmy i jeszcze raz negocjujmy! Czy to na targu, czy w biurze podróży, czy w taksówce warto się targować, gdyż prawie zawsze pierwsza oferowana turyście cena jest o wiele za wysoka. Warto wcześniej zapytać się kogoś miejscowego, jakie są typowe ceny za daną usługę/produkt.
• W Peru zawsze warto mieć drobne (zwane tu sencillo), gdyż w wielu sklepach będziemy mieli problem z zapłaceniem banknotem o wartości 50 czy 100 soli. Płacąc za coś w sklepach czy knajpach, zawsze sprawdzajmy, czy wydano nam dobrze resztę.
• Autobusy miejskie to temat bez końca. Dzieje się w nich absolutnie wszystko i są idealnym miejscem do obserwacji lokalnego kolorytu. Zwykle są dość bezpiecznym środkiem transportu, powinniśmy jednak uważać na potencjalnych kieszonkowców oraz nie wsiadać do pustego autobusu. Część z tzw. cobradores (osoby pobierające opłaty za przejazd) może starać się też zawyżyć opłatę za przejazd, widząc niezorientowanego turystę, dobrze więc potwierdzić cenę z innym pasażerem (Za przejazdy po mieście nie powinniśmy zwykle zapłacić więcej niż 1,5-2,5 sola). Warto również mieć od razu odliczone drobne. Nie będąc pewnymi trasy autobusu, wsiadając pytajmy się kierowcy lub owego „cobrador”, czy dany autobus jedzie w interesujące nas miejsce i poprośmy o poinformowanie nas, w którym momencie powinniśmy wysiąść.
• Podróżując po Peru prawie zawsze powinniśmy mieć ze sobą paszport, gdyż w wielu miejscach tylko on jest uznawanym dokumentem. Większość firm autobusowych wymaga ukazania paszportu przy wsiadaniu (kopia nie jest wystarczająca). Nawet kupując kartę SIM do telefonu paszport często okazuje się niezbędny.
• Kupno miejscowej karty SIM nie jest drogim wydatkiem i dość znacząco ułatwia komunikację. Prawie każdy miejscowy używa aplikacji WhatsApp, warto więc kupić kartę tej sieci, która umożliwia darmowe korzystanie z owej aplikacji. Ja korzystałam z sieci Bitel.
• W Peru zwykle jest dość słabo ze znajomością angielskiego. Zwłaszcza w mniej turystycznych regionach hiszpański jest koniecznością. Znając choć podstawowe zwroty zawsze będziemy też traktowani nieco lepiej przez miejscową ludność. Warto również poznać niektóre z typowych peruwiańskich zwrotów.

• 

   

  Duża część Peru leży na obszarach wysokogórskich (ok. 3000- 4000 m n.p.m.), sporo turystów cierpi więc na chorobę wysokościową (zwaną tu „soroche”), objawiającą się bólem i zawrotami głowy czy wymiotami. Dobrze kupić w miejscowych aptekach tabletki zwalczające jej objawy. Pomocne może być także żucie liści koki (na wysokogórskich obszarach możemy je kupić właściwie na każdym targu) i picie herbatki z koki.

• Peru jest krajem lepiej rozwiniętym niż sąsiadująca Boliwia, tak więc i podróżowanie tu jest nieco łatwiejsze. Jednak nawet i w Peru planując podróż, warto zostawić sobie jakieś dwa dni zapasu na nieprzewidziane sytuacje, gdyż strajki i zablokowane drogi nie należą i tu do rzadkości ;).

---

Jeśli wybieracie się do Peru, przeczytajcie też koniecznie:

• Najpiękniejsze miejsca w Peru
• Peruwiański gringo szlak

Więcej peruwiańskich wpisów tu.